Category: Ekimenak

Liburu bat, naturaren edertasunaren goresle

Posted on by eki

Liburu bat, naturaren edertasunaren goresle

Hitzak: Nahia Zubeldia Argazkiak: Lur Garden
FB
PN
X

Share 

Lur Garden liburuan, Iñigo Segurolak kontatzen du Oiartzungo haranean hamar urtez moldatu duen “lorategien lorategia” nola sortu zen.

Baina lorezaina gabe lorategia ez denez ezer, liburuan euskal paisaia-antolatzailearen nortasuna ere anitz ageri da. Goazen natura aske eta menderagaitzean ordena eta edertasuna bilatzen duen gizona ezagutzera.

Haurra zenean, Iñigo Segurola eskola ateraldi bakoitzean loreak biltzen dituzten haur horietakoa zen. Handitan “zuhaitzei buruzko liburuak” idatziko zituela esaten zuen. Landare zale handia zen, eta ongi kontatzen du zer zirrara eragiten zion sabelean, zientzia klaseetan, kotoi hezean gordetako haziak azkenean hazten ikusteak.

Zenbait hamarkada geroago, Euskal Herrian parerik ez duen lorategia sortu zuen. Horrez gain, Lur Garden liburua argitaratu du; hots, bere haur-ametsetako “zuhaitzei buruzko liburua”.

“Beti esaten dut lorategi hau boskiak adoptatzea bezala izan dela: bat lo dagoenean, bestea negarrez hasten da, beste bat kontrolaezin bihurtzen da eta abar” – Iñigo Segurola

Lur Garden: 10 urteko genesia paperean bildurik
Lur Garden Oiartzungo haran txiki batean bihotzean dagoen 16 gaikako lorategi multzoa da, bi hektareako “lorategien lorategia”. Batzuen ustez, baliteke paradisuak antzeko itxura izatea. Baina, Iñigo Segurolak eta Juan Iriarte partaideak lursaila aurkitu zutenean, duela hamar urte, Sarobe errekaren bazterrean behi zenbait bazkatzen zituen pentzea besterik ez zen.

Ikusmen handiko bi paisaia-antolatzaile gipuzkoarrek 1994az geroztik Lur Paysajistak estudioa zeramaten, eta lekuaz maitemindu ziren. Erostea erabaki zuten, bertan haien artea inongo oztoporik gabe esperimentatu ahal izateko.

Liburuko orrietan, Segurolak proiektuaren urratsak aurkezten ditu. Adibidez, azaltzen du nola sortu zen lorategi zuzenak egin ordez biribilak egitearen ideia: Juan Iriarteren arraultza frijitu marrazki batetik jalgi zen. Lursailean atzeman zituzten metalezko uztaiek inspiraturik, Iriartek marraztu zituen lorategiak ez ziren eraikin baten jarraipena, baizik eta natura beteko uhartetxo libreak.

Argazkiak Segurolak berak eta Clair Takacs, Marta Etxebarria eta Unai Bellami argazkilariek eginak dira. Lorategietako gune kontrastatuetan barna bidaiatzera eramaten gaituzte. Ureko landarerik gabeko urmael baten inguruan soiltasunez antolatuta dagoen ispiluen lorategitik has gaitezke, adibidez, eta bitxikerien lorategi koloretsu eta jorian bukatu.

Baratze bat nahi deizüet egin
Lur Garden liburua bi zatitan antolatua da: lorezaina eta lorategia. Izan ere, Segurolarentzat, bien arteko harremana erraietakoa da. “Beti esaten dut lorategi hau boskiak adoptatzea bezala izan dela: bat lo dagoenean, bestea negarrez hasten da, beste bat kontrolaezin bihurtzen da eta abar”, kontatu du. Sorkuntza horren lehen zortzi urteetan, obsesio harremana izan zen; berak onartzen duenez, bere burua ahantzi eta “hondoa ukitzeraino”. Lorategia, harentzat, haurra bezalakoa da: gurasoa behar du, betidanik eta betiko.

Elkarren arteko menpekotasunetik ateratzeko, yoga eta meditazioa izan ditu bide bakarrak. Horiei esker, bere burua berreraiki ahal izan du. Geroztik, Sortzaile baino, landare eta animaliaz beteriko lorategi bizi horien behatzailetzat dauka bere burua. Azkenean, aitarik gabe ere ederki bizi baitira lorategi-haurrak.

Lur Garden liburua hemen erosten ahal duzue!

Bromalgae: izaki ñimiñoen iraultza erraldoia

Posted on by eki

BROMALGAE

Play Video
OWANTSHOOZI, MODA, XIBERUA 

Share fb pn x

Izaki ñimiñoaren iraultza erraldoia

Duela zenbait hamarkada, Barakaldo burdingintzaren eta industria astunaren bihotza zen, Bizkaiko Labe Garaietan burdina eta altzairua ekoizten ziren garaian. Jarduera horrek euskal ekonomia anitz bultzatu zuen; baina, aldi berean, kutsadura handia eragin zuen. Denborarekin, industria gainbehera joan zen, eta Bilbok eta inguruek eraldaketa handia bizi izan zuten: ingurumen-politika berriak eta garapen iraunkorraren aldeko proiektuak loratzen hasi ziren.

Bizkaiko Labe Garaiak 1902an sortua Barakaldon

Hain zuzen, Euskal Herrian gertatzen ari den iraultza berdea ez dator oihanetatik edo laborantzatik soilik. Itsasoko organismo ñimiño batzuk, mikroalgak, etorkizun jasangarri baterako bidea zabaltzen ari dira. Hori da Bilboko Bromalgae enpresa berritzailearen apustua: mikroalgen indarra baliatzea ingurumen-erronka handiei buru egiteko: airearen kutsadura murriztea, karbono dioxidoa xurgatzea eta energia berriztagarriak sustatzea.

Mikroalgak: itsasoko urre berdea
Txikiak izanik ere, mikroalgak “superlandareak” dira: karbono dioxidoa xurgatzeko eta oxigenoa askatzeko gaitasun handia dute, eta ezin lasterrago biderkatzen dira (egunero bikoizten edo hirukoizten dira!). Beraz, zinez emankorrak eta interesgarriak dira industriaren, elikaduraren eta energiaren arloetarako. Planeta oxigenatzen duen prozesu natural bera baliatuz, Bromalgae mikroalgek eskaintzen duten teknologia garatzen ari da, kutsadura murrizteko eta airea garbitzeko.

Adibidez, hiri kutsatuetan aire garbiagoa arnasteko, alga-zuhaitzak sortu dituzte. GarbiAir izeneko sistema horrek, mikroalgen bidez, CO₂ eta NOx gasak harrapatzen ditu. Barakaldon eta Baionan egin dituzten lehen proben arabera, emaitzak harrigarriak dira: karbono dioxidoa %30-40 eta nitrogeno oxidoak %70 apal daitezke. Baliteke, beraz, hirietako karriketan laster alga-zuhaitzak loratzen ikustea.

Baina kutsaduraren erronkak ez dira karriketara mugatzen. Industria handiek isurtzen dituzten gasak ere arazo larria dira. Hor ere, mikroalgek badute zer egin. GarbiNox sistemak, lantegietan instalatu mikroalga-erreaktoreen bidez, kutsadura iragazten du, gas toxikoak xurgatu eta aire garbiagoa botaz. Teknologia horrek, ingurumena babesteaz gain, enpresak laguntzen ditu arlo horretako araudi zorrotzak betetzen.

Mikroalgek bestelako aplikazio anitz ere badute. Horiek guziak ikertu eta ustiatu ahal izateko, Valga proiektuaren baitan, Bromalgae mikroalgak eskala industrialean ekoizten ari da. Mikroalgen aplikazioak nekazaritzatik hasi eta hondakin, osasun edo kosmetika industriaraino zabal daitezke.

Bromalgae bi egia frogatzen ari da. Batetik, hiri edo eskualde baten halabeharra alda daitekeela eta garai batez kutsatzaile zena ingurumenaren aldeko eragile nagusi bilaka daitekeela; eta, bestetik, mikroalgek aterabide praktiko eta eraginkorrak eskaintzen dituztela erronka ekologiko handiei buru egiteko.

Baina, teknologia iraultzaile horiek bideragarriak izatea ez da lan samurra eta funtsezko zenbait erronka oraino gainditzekoak dira. Ekoizpena eskala industrialera pasatzeaz gain, mikroalgen onurak ezagutarazi eta zabaltzea beharrezkoa da, bai herritarren kontzientzia pizteko, bai enpresak alternatiba jasangarrien alde bultzatzeko. Eta, enpresa pribatuez gain, politika publikoek ere lagundu behar dute, airearen kalitatea eta ingurumenaren babesa lehenetsiz.

Mikroalgen bidea etorkizunerantz
Bromalgaek erakusten du etorkizun berdeago eta jasangarriagorako bidea teknologia berritzailea eta naturaren indarra uztartzean dagoela.
Mikroalgak ez dira irtenbide miragarria, baizik eta zientziak eta ingeniaritzak kutsadura murrizteko eta ingurumena babesteko laguntzen ahal duten aukera erreal bat.

Euskal Herritik mundura, Bromalgaeren lanak agerian uzten du itsasoko organismo ñimiño horiek eragin erraldoia izan dezaketela gure planetaren osasunean. Mikroalgen potentzialaren hazia, hein handi batean, oraino lurpean dago, eta teknologia, kontzientziazioa eta araudi egokia, hiruak ezinbestekoak izanen zaizkio zuhaitz osasuntsuaren gisan garatu eta hedatzeko.

Gipuzkoako oihanean, etxola txikiaren itzal handia

Posted on by eki

Gipuzkoako oihanean, etxola txikiaren itzal handia

Hitzak: Nahia Zubeldia Argazkiak: Biderbost Photo
FB
PN
X

Share 

Aralarko bihotzean, Bilboko Babelstudio estudioko arkitektoek asmo handiko zaharberritze proiektua eraman dute: 20m2-ko tresna biltegitxoa etxola atsegin bihurtzea.

Ideia handiak eremu txiki(-txiki)etan gauzatzea, ez ote da etorkizuneko arkitekturaren erronka nagusia?

Azken urteotan, natura betean dauden etxola txikien irudiak nonahi loratzen dira, sare sozial, blog eta aldizkarietan. Informazioz, jendez eta presioz gainezka ari zaigun mundu honetan, batzuentzat, natura-beharra gose gorri bilakatu da. Premia horrek eraman zuen etxolaren jabe den bikote bilbotarra Andrea García, Michael Schmidt eta Andrea Emmanuelen bulegora, hots, Babelstudio arkitekto estudiora.

Gipuzkoako bihotzean, Aralarko oihanean, tresna-biltegi txiki bat zuten, eta asteburuetarako pausa leku bihurtu nahi zuten, bertan eskulanak egiteko, mendi ibilaldien ondotik atseden hartzeko, baita gaua pasatzeko ere. Babelstudiok sortu basetxea eremu txikien arkitekturak eskatzen duen buru-argitasunaren adibide zoragarria da.

“Hala, Babelstudioko langileek erne ibili behar izan dute, hutsunerik batere ez uzteko eta metro karratu bakoitza optimizatua izan dadin.”

Aspaldiko etxolaren arima oso eta sendo
“Eraikina oso hondatuta zegoen”, azaldu dute arkitektoek. “Egiturak egonkortasun arazoak zituen eta ez zen ez isolatua, ez irazgaitza”. Beraz, etxolaren egiturako ekaiak birpentsatu behar izan zituzten, baina hasierako forma eta bolumena atxikiz, araudia betetzeko gisan. 20 m2-ko etxola bizigarria behar zuten; ez handiagoa, ez txikiagoa. Erronka erakargarria zen: eremuak eta aurrekontuak beti behera doazen garai honetan, eraikin txikien arkitektura da sormenari eta asmamenari leku gehien ematen dien arkitektura arloa.

Hala, Babelstudioko langileek erne ibili behar izan dute, hutsunerik batere ez uzteko eta metro karratu bakoitza optimizatua izan dadin. Desafio horretan oinarrituz, neurri bereko bi eremu sortu dituzte: lehena egongela/logela goxoa da, tximinia inguruan antolatua eta berina-ate zabalez irekia, landareen artera murgildu ahal izateko. Bigarrenak bainugela lehor txikia eta zurgintza tailerra ditu, oihanera osoki zabal daitekeena, horma osoa hartzen dion atea baitu.

Ingurumenarekin bat
Beste arkitektura erronka bati ere buru egin behar izan diote, hori ere lehena bezain garaikidea: zaharberritzea, baina natura osoki errespetatuz. Horretarako, Babelstudioko sortzaileek erabaki dute bertako pinua erabiltzea, bai zolarako, bai habeetarako, baita barneko eta kanpoko paretetarako ere. Teilatua burdin xafla izurtuzkoa da. Itxura “gordin” hori modernizatzeko, hala ere, kanpoko inguru osoa beltzez tindatu diote. Kolore horrek inguruko naturarekin fusioa eta aldi berean kontrastea eragiten ditu.

Gipuzkoako oihaneko mini-etxola horrekin Babelstudiok erakusten du txikitasunean gauza handiagoak egin daitezkeela. Etorkizuna, errotik txikia?

Owantshoozi, sorkuntza ala hil!

Posted on by joseba

OWANTSHOOZI

Play Video
OWANTSHOOZI, MODA, XIBERUA 

Share fb pn x

Sorkuntza ala hil!

Juanak Parisko joskintzaren sindikatu ganberaren eskolan ikasi zuen, eta Ddidduek, aldiz, Herbeheretako Eindhoven diseinu eskolan. Elkarrekin sortu markaren izenaren bila hasi zirelarik, hiztegi osoa A-tik Z-ra iretsi eta gustuko izen bakar bat ez atzemanik, hala atera omen zitzaion Ddiddueri: “Owantshoozi!”; hots, “futxo!”, “kontxo!”. Eta harridura interjekzio hori atxiki. Ongi doakie, Owantshooziren lanak harridura eragiten baitu. Haatik, ez dute harridura besteei sentiarazteko sortzen, haiek sentitzeko baizik, harridura haurren gisan sentitzen segitzeko.

Hala, Juana eta Ddiddue, anai-arrebak baino gehiago, seme-alabak dira; begiak haurren ñirñirraz oraino beteak dituzten seme-alabak: aita kulturazalearenak eta ama modazalearenak; Urdiñarbeko tailerra duten lekuan epizeria zuen amañirenak; eta, nola ez, Xiberoarenak. Baina ez dira sekula modako mitologia folklorista horretara lerratzen. Errotik modernoak dira, eta erroetatik dira modernoak. Euskal mitologia nonahi ikusten, entzuten eta sentitzen dute, azalean josia dute, eta kauteren pertz zaharretik ur aitzindaria isurarazten dakite. Haien maskaradako kauterari bezala, euskal tradizioari azalean pop kultura tatuatzen diote.

Diddue eta Juanarentzat, ekaiak dira jaun eta jabe.

Hasteko, argi dute hierarkiarik ez dagoela ekaien artean: urreak bezainbat balio du kautxuak, zilarrak bezainbat harriak. Balioa ez baitu ekaiak egiten, ematen zaion soak baizik. Begiak eta beharriak zut, ekaien mintzoa entzuten dute.
– Zer izan nahi duzue?
– Kasketa!, kautxuzko botak.
– Zakua!, paraxuta oihalak.
– Txori-etxola!, zolako lauzak.
– Owantshoozi! Badela lana? Badugu plana.

 

Eta plana beti gauzatzen, ofiziale zintzoen gisan, orratzak eta aizturrak harturik. Haiek baitute den-dena egiten, hastetik buru, diseinutik josketara, hondakindegitik dendako apaletara. Ddiddue eta Juanak ur-lasterrak petik goiti hartzen dituzte: dena botatzen den kontsumo gizarte honetan, eskuen artetik pasatzen zaien oro berreskuratzeko prest dira, bizi berri bat emateko. Hala, kasketa bakar batean bota bat, traktore errotetako aire ganbera eta paraxuta oihala sarrarazten dakite. Halaber, RATP garraio-konpainiako zolak egiteko kautxuaz xoriendako etxolak sortu dituzte, eta ekaia gure oinpetik zerura iganarazi.

Paraxuta-oihala bezain arin
Juanak eta Ddidduek egiten duten oro ongi pentsatua dute. Baina umoreari leku hauta ematen diote; izan ere, haientzat, egiazko zintzotasuna erokeria ez galtzean datza. Ikus, adibidez, haien azken sorkuntza: lau elementuak, ura, lurra, haizea eta sua, kuxinetan bildu dituzte, oihal berreskuratuak hari josizko marrazki konplexu eta ederrez apainduz. Baina marrazki dotoreei hurbilagotik so eginez, airea puzkerra dela ageri da, eta ura, emazte baten baginako isuri joria.

Umorearen ausardia horrek are gehiago aberasten du Owantshooziren lana, irakurketa geruza bat gehituz. Anai-arreben xumetasuna ere agerian ematen du: ez dute erantzunak emateko sortzen, galdera gehiago eragiteko baizik. Eta bezeroa ez da, haientzat, hartzaile hutsa; aktoreak, eragileak nahi dituzte parean. Txori-etxolak, adibidez, puzzleak bezala sortu dituzte, norberak etxean muntatzeko gisan, ez abisarik ez kolarik gabe. Hala, sortzearen zirrararen parte bat erosleari utzi diote diseinatzaile eskuzabalek.

Apainduretatik dekorazioetara
Amañiri erran baliote, haren epizerian sortu zazpi txapeli esker, Chanelen sari bat eskuratuko zutela, “alajinkoa!” batez erantzunen zien, hain segur (hots, “owantshoozi!”-ren garai bateko sinonimoaz). Chanel ez aski, eta Hermès saria ere berenganatu zuten, edergailu arin eta finak sortuz. Nornahik ez du Frantziako goi mailako joskintzako sariak eskuraturik espantuka aritzeko parada!

Baina Juana eta Ddidduek ez zuten ahoa berotu, ez zitzaien burua hanpatu. Ez bat ez bi, lanari lotu zatzaizkion, berriz ere. Sariek ireki bideak sortzen segitzeko baliatu zituzten, Chaneleko tailer batzuekin lanean aritzeko, maxina berriak ezagutu eta berenganatzeko. Hori baita Owantshooziren lema eta eguneroko akuilua: “sorkuntza ala hil!”